Şok Tipleri
Şok, vücut dokularına yeterli miktarda kan ve oksijen akışının sağlanamadığı bir durumdur. Bu durum, dokuların hasar görmesine ve hatta ölüme neden olabilir. Şok, etiyolojisine göre dört ana kategoriye ayrılır:
- Hipovolemik şok: Kan hacminin azalması nedeniyle oluşan şok tipidir. Travma, kanama, kusma, ishal, diyabet insülin tedavisi, böbrek yetmezliği gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
- Kardiyojenik şok: Kalbin pompalama yeteneğinin azalması nedeniyle oluşan şok tipidir. Myokard infarktüsü, kalp yetmezliği, kardiyak tamponad, kalp ritmi bozuklukları gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
- Distribütif şok: Vücuttaki kanın dolaşımının bozulması nedeniyle oluşan şok tipidir. Septik şok, anafilaktik şok, nörojenik şok gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
- Obstruktif şok: Kan damarlarının tıkanması nedeniyle oluşan şok tipidir. Aort anevrizması rüptürü, pulmoner emboli, tromboemboli gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
Hipovolemik Şok
Hipovolemik şok, vücudun kan ve sıvı hacminin azalmasına bağlı olarak ortaya çıkan bir şok tipidir. Bu durum, dokuların yeterli miktarda kan ve oksijen almasını engeller. Hipovolemik şok, travma, kanama, kusma, ishal, diyabet insülin tedavisi, böbrek yetmezliği gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
Travma
Travma, hipovolemik şok için en yaygın nedendir. Yaralanmalar, kanamalara neden olabilir. Bu kanama, vücudun kan hacminin azalmasına ve şok gelişmesine yol açabilir.
Kanama
Kanama, hipovolemik şok için başka bir yaygın nedendir. Kanama, travma, ameliyat, kanama bozuklukları gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
Kusma ve ishal
Kusma ve ishal, vücuttaki sıvı kaybına neden olabilir. Bu sıvı kaybı, hipovolemik şok gelişmesine yol açabilir.
Diyabet insülin tedavisi
Diyabet insülin tedavisi, hipovolemik şok için bir başka potansiyel nedendir. İnsülin, kan şekerini düşürmek için kullanılan bir hormondur. İnsülin tedavisi, kan şekerini çok düşük seviyelere düşürebilir. Bu durum, vücudun sıvı ve elektrolit kaybetmesine neden olabilir.
Böbrek yetmezliği
Böbrek yetmezliği, hipovolemik şok için bir başka potansiyel nedendir. Böbrekler, vücuttaki sıvı ve elektrolit dengesini düzenlemeye yardımcı olur. Böbrek yetmezliği, böbreklerin bu işlevini yerine getirememesi anlamına gelir. Bu durum, vücudun sıvı ve elektrolit kaybetmesine neden olabilir.
Semptomlar
Hipovolemik şok, aşağıdaki semptomlara neden olabilir:
- Baş dönmesi
- Halsizlik
- Yorgunluk
- Baygınlık
- Nefes darlığı
- Soluk cilt
- Soğuk ve nemli cilt
- Düşük tansiyon
Tedavi
Hipovolemik şok tedavisi, kan ve sıvı hacminin artırılmasına odaklanır. Bu, damar yoluyla sıvı ve kan verilmesi ile gerçekleştirilir. Şok şiddetliyse, hastaya inotropik ilaçlar verilebilir. İnotropik ilaçlar, kalbin pompalama gücünü artırmaya yardımcı olur.
Kardiyojenik Şok
Kardiyojenik şok, kalbin pompalama yeteneğinin azalması nedeniyle oluşan bir şok tipidir. Myokard infarktüsü, kalp yetmezliği, kardiyak tamponad, kalp ritmi bozuklukları gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
Myokard infarktüsü
Myokard infarktüsü, kalbin kas dokusunun ölümüne neden olan bir durumdur. Myokard infarktüsü, kalbin pompalama yeteneğini azaltabilir. Bu durum, kardiyak şok gelişmesine yol açabilir.
Kalp yetmezliği
Kalp yetmezliği, kalbin vücudun ihtiyacı olan kan miktarını pompalamakta güçlük çektiği bir durumdur. Kalp yetmezliği, kardiyak şok gelişmesine yol açabilir