Seferilik Nedir?
Seferilik, dinen sefer sayılacak mesafedeki bir yere gitmek üzere yola çıkan kişinin, yaşadığı yerleşim yerinin meskûn mahallinden çıkınca misafir hükmünde kabul edilmesidir. Bu kimse yolculuk hüküm ve ruhsatlarından yararlanmaya başlar.
Seferiliğin Şartları
Seferiliğin şartları, fıkıh mezheplerine göre farklılık göstermektedir. Hanefi mezhebine göre seferilik için üç şart vardır:
- Mesâfe: Sefer sayılacak mesafe, normal bir insanın yürüyerek bir günde katedebileceği 90 kilometredir. Bu mesafe, 24 fersah olarak da ifade edilir.
- Niyet: Yolculuğa çıkmak için niyet etmek gerekir.
- Meskûn mahalden çıkmak: Seferlik, kişinin yaşadığı yerleşim yerinin meskûn mahallinden çıkınca başlar.
Meskûn mahalden çıkmak:
Meskûn mahal, insanların toplu olarak yaşadığı ve ihtiyaçlarını karşılayabileceği yerlerin bulunduğu yerdir. Şehir, kasaba, köy, mahalle gibi yerler meskûn mahal olarak kabul edilir.
Hanefi mezhebine göre, şehir ve kasabaların belediye sınırları meskûn mahal olarak kabul edilir. Bu nedenle, şehir veya kasabadan çıkan kişi, belediye sınırlarını geçtikten sonra seferi sayılır.
Köyün meskûn mahalden çıkıp çıkmadığı, köyün büyüklüğüne ve özelliklerine göre değişir. Büyük köyler, şehir ve kasabalara benzediğinden, bu köylerden çıkan kişiler de seferi sayılır. Küçük köyler ise daha çok kırsal kesimde bulunduğundan, bu köylerden çıkan kişiler seferi sayılmaz.
Seferilik hükümleri nelerdir?
Seferilik, bazı dini hükümlerde kolaylık ve ruhsatlar sağlar. Seferlik hükümleri, aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Namaz: Seferî olan kişi, dört rekatlı farz namazları iki rekât olarak kılar.
- Oruç: Seferî olan kişi, zorunlu olmadıkça oruç tutmayabilir.
- Zekat: Seferî olan kişi, bulunduğu yerde bir yıl ikamet etmedikçe zekat vermez.
- Hac: Seferî olan kişi, bulunduğu yerde bir yıl ikamet etmedikçe hac yapamaz.
- Ölüler için cenaze namazı: Seferî olan kişi, bulunduğu yerde bir yıl ikamet etmedikçe ölen kimse için cenaze namazı kılar.
Seferilik hükümlerinin uygulanması
Seferilik hükümlerinin uygulanmasında, kişinin niyetine bakılır. Kişi, yolculuğa çıkmadan önce seferliğe niyet ederse, seferlik hükümlerinden yararlanır. Kişi, yolculuğa çıktıktan sonra seferliğe niyet ederse, seferlik hükümlerinden yararlanamaz.
Seferilik hükümlerinin uygulanmasında, yolculuğun amacına da bakılır. Kişi, turistik veya eğlence amaçlı bir yolculuğa çıkmışsa, seferlik hükümlerinden yararlanamaz. Kişi, iş, eğitim veya hac gibi zorunlu bir yolculuğa çıkmışsa, seferlik hükümlerinden yararlanabilir.
Seferiliğin sona ermesi
Seferilik, kişinin yaşadığı yerleşim yerinin meskûn mahalline dönmesiyle sona erer. Bu nedenle, şehir veya kasabaya giren kişi, belediye sınırlarını geçtikten sonra seferilik hükümlerinden yararlanamaz. Köyden dönen kişi ise, köyün meskûn mahalline girdikten sonra seferilik hükümlerinden yararlanamaz.
Seferilik hükümlerinin istisnası
Seferilik hükümlerinin bazı istisnaları vardır. Bu istisnalar, aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Hastalık: Hasta olan kişi, bulunduğu yerde bir yıl ikamet etmedikçe seferî sayılmaz.
- Seyahat hâlinde olan yolcu: Seyahat hâlinde olan yolcu, bulunduğu yerde bir yıl ikamet etmedikçe seferî sayılmaz.
- Diğer istisnalar: Diyanet İşleri Başkanlığı, bazı durumlarda seferîlik hükümlerinin uygulanmasında istisnalar tanımaktadır. Örneğin, bir şehirde uzun süre ikamet eden ve o şehirde bulunan bir iş yerinde çalışan kişi, seferî sayılmamaktadır.
Sonuç
Seferilik, dinen sefer sayılacak mesafedeki bir yere gitmek üzere yola çıkan kişinin, yaşadığı yerleşim yerinin meskûn mahallinden çıkınca misafir hükmünde kabul edilmesidir. Seferlik hükümleri, bazı dini hükümlerde kolaylık ve ruhsatlar sağlar.