Kardiyojenik Şok
Kardiyojenik şok, kalbin pompalama yeteneğinin azalması sonucu gelişen yetersiz doku perfüzyonudur. Bu durum, organların ve dokuların yeterli miktarda oksijen ve besin alamadığı anlamına gelir. Kardiyojenik şok, kalp kökenli ölümlerin en sık nedenlerinden biridir.
Tanım
Kardiyojenik şok, kardiyak output (KO)’un yeterli olmadığı ve doku perfüzyonunun bozulduğu bir durumdur. KO, kalbin dakikada pompaladığı kan miktarıdır. Doku perfüzyonu, dokulara oksijen ve besin sağlayan kan akışıdır.
Kardiyojenik şok, kalbin pompalama yeteneğinin %40 veya daha fazla azalmasıyla karakterize edilir. Bu durum, kalbin kas dokusunun hasar görmesi veya kalp kasının kasılma gücünün azalması sonucu olabilir.
Nedenleri
Kardiyojenik şok, aşağıdaki nedenlerden kaynaklanabilir:
- Akut miyokard infarktüsü (AMI): AMI, kalbin bir bölgesindeki kan akışının engellenmesi sonucu gelişen bir durumdur. AMI, kalbin kas dokusunun hasar görmesine ve kalp yetmezliğine neden olabilir.
- Perikardiyal tamponad: Perikardiyal tamponad, kalp etrafındaki kese olan perikardın sıvı veya kanla dolması sonucu gelişen bir durumdur. Perikardiyal tamponad, kalbin genişlemesini ve pompalama yeteneğini engelleyebilir.
- Aort disseksiyonu: Aort disseksiyonu, aort damarının yırtılması sonucu gelişen bir durumdur. Aort disseksiyonu, kalbin kan akışını engelleyebilir.
- Kardiyomiyopati: Kardiyomiyopati, kalbin kas dokusunun iltihaplanması, hasar görmesi veya kalınlaşması sonucu gelişen bir durumdur. Kardiyomiyopati, kalp yetmezliğine neden olabilir.
- Kardiyak aritmiler: Kardiyak aritmiler, kalbin normal ritminin bozulması durumudur. Kardiyak aritmiler, kalbin pompalama yeteneğini engelleyebilir.
- Kalp kapak hastalığı: Kalp kapak hastalığı, kalp kapakçıklarının düzgün çalışmaması durumudur. Kalp kapak hastalığı, kalbin kan akışını engelleyebilir.
Belirtileri
Kardiyojenik şok, aşağıdaki belirtilere neden olabilir:
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- Çarpıntı
- Baş dönmesi
- Bilinç kaybı
- Soğuk, soluk cilt
- Anormal derecede düşük tansiyon
- İdrar miktarında azalma
Tanı
Kardiyojenik şok tanısı, aşağıdaki testler ve değerlendirmelerle konulabilir:
- Fizik muayene
- Elektrokardiyogram (EKG)
- Kan testleri
- Röntgen
- Ekokardiyografi
- Biyopsi
Tedavi
Kardiyojenik şok tedavisinin amacı, doku perfüzyonunu iyileştirmek ve organ hasarını önlemektir. Tedavi, aşağıdakileri içerebilir:
- Oksijen tedavisi
- Vazopresör ilaçlar: Vazopresör ilaçlar, kan damarlarını daraltarak tansiyonu yükseltir.
- İnotropik ilaçlar: İnotropik ilaçlar, kalbin kasılma gücünü artırarak KO’yu arttırır.
- Reperfüzyon tedavisi: Reperfüzyon tedavisi, kalbin kan akışını yeniden sağlamaktır. Reperfüzyon tedavisi, AMI’de trombektomi veya anjiyoplasti ile yapılabilir.
- Mekanik dolaşım desteği: Mekanik dolaşım desteği, kalbin pompalama işlevini geçici olarak üstlenmek için kullanılan bir cihazdır.
Prognoz
Kardiyojenik şok, ciddi bir durumdur ve yüksek mortalite oranına sahiptir. Mortalite oranı, şok gelişen kişinin yaşına, kalp hastalığı öyküsüne ve şok nedenine bağlı olarak değişir.
Önleme
Kardiyojenik şoku önlemek için, kalp hastalığı risk faktörlerini azaltmak önemlidir. Kalp hastalığı risk faktörleri arasında şunlar yer alır:
- Yüksek tansiyon
- Yüksek kolesterol
- Diyabet
- Sigara kullanımı
- Obezite
- Ailede kalp hastalığı öyküsü
Bu risk faktörlerini azaltmak için, aşağıdaki önlemler alınabilir:
- Sağlıklı bir diyet uygulayın
- Düzenli egzersiz yapın
- Sigara içmeyin
- Normal kilonuzu koruyun
- Kolesterol seviyenizi kontrol ettir