Elektrokonvülsif Terapi (EKT) Nedir?
Elektrokonvülsif terapi (EKT), beyne elektrik akımı uygulanarak suni epilepsi nöbeti oluşturmaya dayanan bir psikiyatri tedavi yöntemidir. Halk arasında “beyine elektrik uyarımı”, “elektroşok tedavisi” veya “şok tedavisi” olarak da bilinir.
EKT, ilk olarak 1930’larda majör depresyon tedavisinde kullanılmaya başlanmıştır. O zamandan beri, majör depresyon, bipolar bozukluk, katatoni ve diğer bazı akıl hastalıklarının tedavisinde etkili bir yöntem olarak kabul edilmektedir.
EKT, beyindeki nörotransmitterlerin aktivitesini değiştirerek etki eder. Nörotransmitterler, sinir hücreleri arasında bilgi aktarımını sağlayan kimyasallardır. EKT, nörotransmitterlerin dengesini düzelterek, ruh halini, düşünceyi ve davranışı iyileştirir.
EKT’nin Etkili Olduğu Durumlar
EKT, aşağıdaki durumlarda etkili olduğu gösterilmiştir:
- Majör depresyon: EKT, majör depresyon tedavisinde ilaç tedavisinden daha etkilidir. EKT tedavisi gören hastaların yaklaşık %80’inde depresyon belirtilerinde belirgin bir iyileşme görülür.
- Bipolar bozukluk: EKT, bipolar bozukluğun manik, hipomanik ve depresif evrelerinin tedavisinde etkilidir.
- Katatoni: Katatoni, hareketsizliğe, konuşma zorluğuna ve psikomotor ajitasyona neden olan bir psikiyatrik durumdur. EKT, katatoninin tedavisinde etkili bir yöntemdir.
- Nöroleptik malign sendrom: Nöroleptik malign sendrom, antipsikotik ilaçların yan etkilerinden biri olan, yaşamı tehdit eden bir durumdur. EKT, nöroleptik malign sendromun tedavisinde etkili bir yöntemdir.
- Obsesif kompulsif bozukluk (OKB): EKT, OKB tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir.
- Anksiyete bozuklukları: EKT, bazı anksiyete bozukluklarının tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir.
EKT’nin Yan Etkileri
EKT’nin en yaygın yan etkileri şunlardır:
- Hafıza kaybı: EKT, geçici hafıza kaybına neden olabilir. Bu hafıza kaybı, tedaviden kısa bir süre sonra genellikle düzelir.
- Baş ağrısı: EKT, baş ağrısına neden olabilir. Bu baş ağrısı, genellikle tedaviden kısa bir süre sonra düzelir.
- Kas ağrısı: EKT, kas ağrısına neden olabilir. Bu kas ağrısı, genellikle tedaviden kısa bir süre sonra düzelir.
EKT’nin daha az yaygın yan etkileri şunlardır:
- Konfüzyon: EKT, konfüzyona neden olabilir. Bu konfüzyon, genellikle tedaviden kısa bir süre sonra düzelir.
- Konvülsiyonlar: EKT, tedavi sırasında ve sonrasında konvülsiyonlara neden olabilir. Bu konvülsiyonlar genellikle tedaviden kısa bir süre sonra kendiliğinden geçer.
- Dil konuşma bozuklukları: EKT, dil konuşma bozukluklarına neden olabilir. Bu bozukluklar, genellikle tedaviden kısa bir süre sonra düzelir.
- Kişilik değişiklikleri: EKT, kişilik değişikliklerine neden olabilir. Bu değişiklikler, genellikle tedaviden kısa bir süre sonra düzelir.
EKT’nin Riskleri
EKT, genel olarak güvenli bir tedavi yöntemidir. Ancak, EKT’nin bazı riskleri de vardır. Bu riskler şunlardır:
- Beyin hasarı: EKT, beyin hasarına neden olabilir. Ancak, bu risk çok düşüktür.
- Ölüm: EKT, ölüme neden olabilir. Ancak, bu risk de çok düşüktür.
EKT’nin Uygulaması
EKT, anestezi altında uygulanır. Hasta, tedavi sırasında uyanıktır, ancak ağrı veya rahatsızlık hissetmez. EKT sırasında, hastanın başının iki yanına elektrotlar yerleştirilir. Bu elektrotlar, beyne elektrik akımı gönderir. Elektrik akımı, hastada bir epilepsi nöbeti oluşturur. Nöbet yaklaşık 30 saniye sürer.
EKT tedavisi genellikle haftada 2-3 kez olmak üzere, 6-12 seans olarak uygulanır. Tedavi süresi, hastanın durumuna göre değişebilir.
EKT’nin Etkileri
EKT tedavisinin etkisi genellikle tedaviden birkaç hafta sonra görülür. Tedaviden sonra, depresyon belirtilerinde belirgin bir iyileşme görülür. EKT tedavisinin uzun vadeli etkisi