Denetimli Serbestlik Nedir?
Denetimli serbestlik, şüpheli, sanık veya hükümlünün toplum içinde denetim ve takibinin yapıldığı, iyileştirilmesi ve topluma kazandırılması için ihtiyaç duyulan her türlü hizmet, program ve kaynakların sağlandığı alternatif bir ceza ve infaz sistemini ifade etmektedir.
Denetimli serbestlik, suç işleyen kişilerin cezalarının infazının toplum içinde yapılmasını amaçlayan bir sistemdir. Bu sistemde, kişilerin cezalarının infazını cezaevinde değil, toplum içinde, belirli şartlara uymaları koşuluyla tamamlamaları sağlanır. Denetimli serbestlik, kişilerin suçtan kaynaklanan davranışlarını düzeltmelerine, topluma yeniden kazandırılmalarına ve suç oranlarının düşürülmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
Denetimli Serbestliğin Amaçları
Denetimli serbestliğin başlıca amaçları şunlardır:
- Suç işleyen kişilerin topluma kazandırılmasını sağlamak
- Suç oranlarının düşürülmesine katkıda bulunmak
- Suç işleyen kişilerin yeniden suç işlemesini önlemek
- Suç işleyen kişilerin yaşamlarını suçtan uzak bir şekilde sürdürmelerine yardımcı olmak
Denetimli Serbestliğin Kapsamı
Denetimli serbestlik, aşağıdaki suçları işleyenlere uygulanabilir:
- Kasten öldürme suçu hariç olmak üzere, hapis cezasına mahkûm edilen kişiler
- Hapis cezasına mahkûm edilmekle birlikte, hapis cezasının infazının ertelenmesine karar verilen kişiler
- Hapis cezasına mahkûm edilmekle birlikte, hapis cezasının infazının ertelenmesi koşuluyla denetimli serbestlik tedbiri uygulanmasına karar verilen kişiler
- Hapis cezasına mahkûm edilmekle birlikte, hapis cezasının infazının ertelenmesi koşuluyla denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak üzere adli para cezasına çevrilen kişiler
Denetimli Serbestlik Tedbirleri
Denetimli serbestlik kapsamında uygulanabilecek tedbirler şunlardır:
- Fiilî kontrol
- İkametgâh adresinin belirlenmesi ve bildirilmesi
- Çalışmanın veya eğitimin sürdürülmesi
- Ailevi sorumlulukların yerine getirilmesi
- Psikiyatri veya psikolojik tedavinin alınması
- Madde bağımlılığından tedavinin alınması
- Toplum hizmetinin yerine getirilmesi
- Kamuya yararlı bir işte çalışmanın yerine getirilmesi
- Hakkında güvenlik tedbiri uygulanması
Denetimli Serbestliğin Şartları
Denetimli serbestlik, aşağıdaki şartların varlığı halinde uygulanabilir:
- Suç işleyen kişinin suçtan kaynaklanan davranışlarını düzeltme bakımından toplum içinde denetime ve yardıma muhtaç olması
- Suç işleyen kişinin toplum içinde denetime ve yardıma muhtaç olması halinde, bu denetim ve yardımın sağlayacağı yararın, cezanın infazının cezaevinde yapılmasından doğacak yarardan fazla olması
Denetimli Serbestliğin Uygulaması
Denetimli serbestlik, mahkeme tarafından verilen kararla uygulanır. Denetimli serbestlik kararının uygulanması, denetimli serbestlik müdürlüklerince sağlanır. Denetimli serbestlik müdürlükleri, denetimli serbestlik tedbirine tabi olan kişilerin düzenli olarak takip ve denetimini yapar.
Denetimli Serbestlikten Yararlanma Süresi
Denetimli serbestlikten yararlanma süresi, mahkûm olunan hapis cezasının süresine göre belirlenir. Denetimli serbestlikten yararlanma süresi, mahkûm olunan hapis cezasının süresinin üçte birinden az, yarısından fazla olamaz.
Denetimli Serbestliğin Sona Ermesi
Denetimli serbestlik, aşağıdaki hallerde sona erer:
- Mahkûm olunan hapis cezasının infazının tamamlanması
- Denetimli serbestlik tedbirine tabi olan kişinin, denetimli serbestlik tedbirinin gereklerini ihlal etmesi
- Denetimli serbestlik tedbirine tabi olan kişinin, denetimli serbestlik tedbirinin sona ermesini gerektiren bir suç işlemesi
Denetimli Serbestliğin Etkileri
Denetimli serbestlik, suç işleyen kişilerin topluma kazandırılmasında etkili bir araç olarak kabul edilmektedir. Denetimli serbestlik sayesinde, suç işleyen kişiler cezalarını cezaevinde değil, toplum içinde tamamlama imkânı bulmaktadır. Bu durum, kişilerin topluma daha kolay uyum sağlamalarına ve tekrar suç işleme risklerini azaltmaya yardımcı olmaktadır.
Denetimli serbestliğin etkilerini inceleyen araştırmalar, denetimli serbestlik uygulamasının suç oranlarının düşürülmesine katkıda bulunduğunu göstermektedir. Denetimli serbestlik uygulaması, suç işleyen kişilerin topluma kazandırılması ve tekrar suç işleme risklerinin azaltılması açısından önemli bir potansiyele sahiptir.