Bireysel Başvuru Sorgulama
Giriş
Anayasa Mahkemesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin en yüksek mahkemesidir. Anayasa Mahkemesi, temel hak ve özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesi görevini üstlenmiştir. Bu görevi kapsamında, bireysel başvuru yoluyla vatandaşlara, Anayasa’nın kendilerine tanıdığı temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiğini ileri sürme hakkı tanımıştır.
Bireysel başvuru, Anayasa Mahkemesi’ne, Anayasa’nın kendilerine tanıdığı temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiğini ileri süren gerçek ve tüzel kişilerin başvurabilmesini sağlayan bir başvuru yoludur. Bireysel başvuru, Anayasa Mahkemesi’nin kuruluşundan bu yana Türkiye’de temel hak ve özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır.
Bireysel Başvuru Hakkı
Anayasa’nın 148. maddesi, herkese, Anayasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve buna ek protokoller ile kanunlarda yapılan temel hak ve özgürlüklere ilişkin güvencelerden yararlanma ve bu haklar ve özgürlükleri kullanma yolları ile bunların korunması için başvurma hakkı tanır.
Bu maddeye göre, bireysel başvuru hakkı herkese tanınmış bir haktır. Bu hak, Türk vatandaşı olmayanlara da tanınmaktadır. Bireysel başvuru hakkının kullanılabilmesi için, başvuru konusunun Anayasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerden herhangi biri olması gerekir.
Bireysel Başvuru Süreci
Bireysel başvuru süreci, başvurunun yapılması, başvurunun kabul edilebilirliği incelemesi, başvurunun esastan incelenmesi ve karar verilmesi aşamalarından oluşur.
Başvuru
Bireysel başvuru, Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvurular için oluşturduğu web sitesinden veya e-Devlet Kapısı üzerinden yapılabilir. Başvuru, başvurucunun kendisi veya vekili tarafından yapılabilir.
Başvuru dilekçesinde, başvurucunun kimlik bilgileri, başvuru konusu, başvurunun dayanağı ve istemleri belirtilmelidir. Başvuru dilekçesine, başvuru konusunu kanıtlayan belgeler de eklenmelidir.
Kabul Edilebilirlik İncelemesi
Anayasa Mahkemesi, başvuruyu öncelikle kabul edilebilirlik açısından inceler. Başvurunun kabul edilebilirliği açısından bakılacak hususlar şunlardır:
- Başvurunun, Anayasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerden herhangi biriyle ilgili olması
- Başvurunun, başvurucunun kendisine, eşine, çocuklarına, ana, baba ve kardeşlerine veya vasisi, kayyumu veya vekiline ait olması
- Başvurunun, henüz kesinleşmemiş olması
- Başvurunun, başvuru tarihinden itibaren beş yıl içinde yapılması
Başvuru, bu hususlardan herhangi biri bakımından eksik veya uygun değilse, Anayasa Mahkemesi tarafından reddedilebilir.
Esastan İnceleme
Başvuru, kabul edilebilirlik açısından uygun görülürse, esastan incelenir. Esastan incelemede, başvuru konusunun Anayasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlükleri ihlal edip etmediği değerlendirilir.
Esastan incelemede, Anayasa Mahkemesi, başvurucunun iddialarını kanıtlayan belgeleri inceleyebilir, gerekirse tarafları dinleyebilir ve uzman kişilerden görüş alabilir.
Karar
Esastan inceleme sonucunda, Anayasa Mahkemesi, başvuruyu kabul edebilir veya reddeder. Başvuru kabul edilirse, Anayasa Mahkemesi, ihlali tespit eder ve ihlale yol açan işlem veya kararları ortadan kaldırır. Ayrıca, başvurucunun uğradığı zararı gidermek için gerekli önlemleri alır.
Bireysel Başvuru Sonuçları
Bireysel başvuru sonucunda, Anayasa Mahkemesi tarafından verilen kararlar, kesindir. Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararlar, ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından yerine getirilir.
Bireysel Başvuru Sorgulama
Bireysel başvuruda bulunanlar, başvurularının durumunu Anayasa Mahkemesi’nin web sitesinden veya e-Devlet Kapısı üzerinden sorgulayabilirler. Sorgulama sonucunda, başvurunun hangi aşamada olduğu, başvurunun kabul edilip edilmediği ve başvurunun sonucu hakkında bilgi edinilebilir.
Bireysel Başvuru Örneği
Bireysel başvuru örneği, Anayasa Mahkemesi’nin web sitesinden veya e-Devlet Kapısı üzerinden temin edilebilir. Örnek dilekçe, başvurucunun durumuna göre uyarlanabilir.
Sonuç
Bireysel başvuru, Anayasa Mahkemesi’ne, Anayasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiğini ileri süren gerçek ve tüzel kişilerin başvurabilmesini sağlayan bir başvuru yoludur. Bireysel başvuru, Türkiye’de temel hak ve özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır.