Anafilaksi Nedir?
Anafilaksi, vücudun herhangi bir maddeye karşı aşırı reaksiyon göstermesi sonucunda ortaya çıkan, hayatı tehdit eden bir alerjik reaksiyondur. Bu reaksiyon, alerjen maddeye temas, bu maddenin tüketilmesi ya da nefes yolu gibi birçok farklı şekilde ortaya çıkabilir.
Anafilaksinin Nedenleri
Anafilaksiye neden olabilecek birçok farklı alerjen madde vardır. En yaygın alerjenler şunlardır:
- Besin alerjileri: Arı sokmaları, fıstık, yer fıstığı, soya, süt, yumurta, deniz ürünleri, kabuklu yemişler, buğday
- İlaç alerjileri: Penisilin, aspirin, ibuprofen, antibiyotik, anestezikler
- Böcek sokmaları: Arılar, eşek arıları, karıncalar
- Lateks alerjileri: Lateks eldiven, kondom, balon
- Diğer alerjenler: Hayvan tüyleri, polen, kimyasallar
Anafilaksinin Belirtileri
Anafilaksi belirtileri, alerjen maddeyle temastan sonra birkaç saniyeden birkaç saate kadar değişen bir sürede ortaya çıkabilir. Belirtiler, vücudun farklı bölgelerini etkileyebilir ve şunları içerebilir:
- Cilt: Kaşıntı, kızarıklık, döküntü, şişlik (özellikle yüzde, dilde, boğazda)
- Solunum: Hırıltı, nefes darlığı, öksürük, boğulma hissi
- Sindirim sistemi: Mide bulantısı, kusma, ishal
- Kardiyovasküler sistem: Baş dönmesi, çarpıntı, tansiyon düşüklüğü, bayılma
Anafilaksinin Tedavisi
Anafilaksi, acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir durumdur. Tedavi, alerjen maddenin etkisini ortadan kaldırmaya ve vücuttaki aşırı reaksiyonun etkilerini kontrol altına almaya yöneliktir.
Acil tedavi
Acil tedavi, enjekte edilebilir epinefrin (adrenalin) ile yapılır. Epinefrin, alerjen maddenin etkisini ortadan kaldırarak ve kan basıncını yükselterek anafilaksi belirtilerini hızla kontrol altına alır.
Diğer tedaviler
Acil tedavinin ardından, hastanın durumuna göre oksijen tedavisi, sıvı tedavisi, antihistaminikler ve steroidler gibi diğer tedaviler uygulanabilir.
Anafilaksinin Önlenmesi
Anafilaksi, kişinin alerjisi olan maddelerden uzak durması ile önlenebilir. Bununla birlikte, bazı durumlarda, alerjen madde ile temastan kaçınmak mümkün olmayabilir. Bu durumlarda, kişinin anafilaksi durumunda kullanması için epinefrin oto enjektörü (AİO) bulundurması önerilir.
Anafilaksiye Karşı Acil Durum Planı
Anafilaksiye karşı acil durum planı, kişinin anafilaksi durumunda ne yapması gerektiğini belirlemesine yardımcı olur. Bu plan, aşağıdaki bilgileri içermelidir:
- Kişinin alerjisi olan maddeler
- Kişinin epinefrin oto enjektörü (AİO) var mı?
- AİO nasıl kullanılır?
- AİO’nun yan etkileri nelerdir?
- Kişi, anafilaksi durumunda yardım için kime ulaşmalıdır?
Anafilaksiye karşı acil durum planı, kişinin anafilaksi durumunda sakin kalmasına ve doğru şekilde tedavi almasına yardımcı olur.
Anafilaksiye Karşı Acil Durum Planı Örneği
Alerjiler: Arı sokması, yer fıstığı
AİO: Var, EpiPen
AİO Kullanım Talimatı:
- AİO’yu kapağını açarak hazırlayın.
- AİO’yu, kırmızı iğnenin ucunun hastanın uyluğuna gelecek şekilde tutun.
- AİO’yu, kırmızı iğnenin ucunun tamamen hastanın uyluğuna batacak şekilde sertçe bastırın.
- AİO’nun pistonunu 15 saniye boyunca basılı tutun.
- AİO’yu hastanın uyluğundan çıkarın.
AİO Yan Etkileri:
- Kalp çarpıntısı
- Tansiyon yüksekliği
- Baş dönmesi
- Bulantı
- Kusma
Yardım için Kime Ulaşın:
- 112
- Acil servis
- Kişinin doktoru