Anafilaksi ve Anafilaktik Şok
Giriş
Anafilaksi, vücudun bir maddeye karşı alerjik reaksiyon göstermesi sonucu ortaya çıkan, hayatı tehdit eden bir durumdur. Bu maddeye maruz kalmanın ardından birkaç dakika içinde belirtiler ortaya çıkar ve hızla şiddetlenir. Anafilaksi, solunum yollarını, kan basıncını ve dolaşımı etkileyerek ölüme neden olabilir.
Anafilaksi Belirtileri
Anafilaksi belirtileri, maruz kalınan maddeye ve kişinin duyarlılığına göre değişiklik gösterebilir. Ancak, genel olarak aşağıdaki belirtiler görülür:
- Cilt: Kaşıntı, kızarıklık, şişlik, ürtiker (kurdeşen)
- Solunum: Nefes darlığı, hırıltı, öksürük, ses kısıklığı, boğulma hissi
- Dolaşım: Baş dönmesi, bayılma, çarpıntı, düşük kan basıncı
Anafilaksi Tedavisi
Anafilaksi, acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur. Tedavi, alerjik reaksiyona neden olan maddenin ortadan kaldırılması ve hastanın semptomlarının kontrol altına alınmasını amaçlar.
Anafilaksi tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:
- Adrenalin: Anafilaksi tedavisinde ilk basamakta kullanılan ilaçtır. Kan basıncını ve solunumu artırarak dolaşım şokunun önlenmesini sağlar.
- Antihistaminikler: Histamin salınımını bloke ederek kaşıntı, kızarıklık ve ürtiker gibi cilt semptomlarını azaltır.
- Kortikosteroidler: İltihaplanmayı azaltarak cilt ve solunum semptomlarını hafifletir.
Anafilaksi Önleme
Anafilaksi, bir kişinin alerjisi olduğu bilinen bir maddeye maruz kaldığında ortaya çıkabilir. Bu nedenle, anafilaksi riski olan kişilerin, alerjilerine neden olan maddeleri tanıması ve bu maddelerden kaçınması önemlidir.
Anafilaksi riskini azaltmak için alınabilecek önlemler şunlardır:
- Alerjenleri tanımlayın. Alerji testi yaptırarak, alerjisi olduğunuz maddeleri belirleyin.
- Alerjenlerden kaçının. Alerjiniz olan maddelerin bulunduğu ortamlardan uzak durun.
- Acil durum planı yapın. Anafilaksi geçirdiğinizde ne yapacağınızın bir planını yapın.
Anafilaksi Acil Durum Planı
Anafilaksi geçirdiğinizde, acil tıbbi müdahale almanız gerekir. Acil durum planınız, acil servise ulaşmadan önce yapmanız gerekenleri belirlemelidir. Acil durum planınız aşağıdakileri içermelidir:
- Epinefrin oto-enjektörünüzün (EAI) nerede olduğunu bilin. EAI, anafilaksi durumunda kullanmanız gereken bir ilaçtır.
- EAI’yi nasıl kullanacağınızı öğrenin. EAI’yi kullanmanın doğru yolunu öğrenmek için bir eğitim alın.
- EAI’yi kiminle paylaşacağınızı belirleyin. Size yardım edebilecek bir kişinin, EAI’yi nerede bulabileceğini bilmesini sağlayın.
Anafilaksi Acil Durumda Yapılması Gerekenler
Anafilaksi geçirdiğinizde, aşağıdakileri yapın:
- 112’yi arayın.
- Epinefrin oto-enjektörünüzü (EAI) kullanın.
- Alerjik reaksiyona neden olan maddeyi ortadan kaldırın.
- Acil servise gidin.
EAI Kullanımı
EAI, anafilaksi durumunda kullanmanız gereken bir ilaçtır. EAI’yi kullanmanın doğru yolu şu şekildedir:
- EAI’yi kolunuzun dış tarafına, 2-3 parmak genişliğinde üstte kalacak şekilde yerleştirin.
- Kırmızı kapağı çıkarın.
- İğneyi derinize batırın.
- Yeşil kolu bastırın ve 10 saniye boyunca basılı tutun.
- İğneyi çıkarın.
EAI’yi kullandıktan sonra, acil servise gitmek için 112’yi arayın.
Anafilaksi Eğitimi
Anafilaksi, ciddi ve hayatı tehdit eden bir durumdur. Bu nedenle, anafilaksi riski olan kişilerin, anafilaksi hakkında bilgi sahibi olması ve acil durum planı