Alerjik Şok (Anafilaksi)
Alerjik şok, bir alerjenin vücuda girmesiyle oluşan ve yaşamı tehdit eden bir acil durumdur. Alerjen, bir gıda, ilaç, böcek sokması, enjeksiyon, nefes yolu veya deriye temas yoluyla vücuda girebilir. Alerjenin vücuda girmesi ile saniyeler içinde veya en geç 2 saat sonra tepki başlayabilir.
Alerjik şok, vücudun bağışıklık sisteminin alerjene karşı aşırı tepki vermesi sonucu oluşur. Bağışıklık sistemi, vücudu yabancı maddelere karşı korumak için çalışır. Alerjen, vücut tarafından yabancı madde olarak algılanırsa, bağışıklık sistemi onu yok etmek için çeşitli maddeler salgılar. Bu maddeler, kalp atış hızında artış, kan basıncının düşmesi, solunum yollarının daralması ve ciltte kızarıklık ve kaşıntı gibi belirtilere neden olur.
Alerjik şok, belirtilerin şiddetine göre hafif, orta ve ağır olarak sınıflandırılabilir. Hafif alerjik şok belirtileri, kurdeşen, kaşıntı, burun akıntısı, hapşırık, bulantı ve kusmadır. Orta alerjik şok belirtileri, nefes darlığı, tansiyon düşüklüğü, bayılma ve bilinç kaybıdır. Ağır alerjik şok belirtileri ise, solunum durması, kalp durması ve ölümdür.
Alerjik şok, acil müdahale gerektiren bir durumdur. Alerjik şok belirtileri gösteren bir kişiye, adrenalin iğnesi yapılmalıdır. Adrenalin, alerjik şok belirtilerini hızlı bir şekilde azaltır. Alerjik şok geçiren kişi, en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
Alerjik Şok Belirtileri
Alerjik şok belirtileri, alerjenin vücuda girmesinden sonra saniyeler içinde veya en geç 2 saat sonra ortaya çıkabilir. Alerjik şok belirtileri, vücudun farklı sistemlerini etkileyebilir.
Cilt ve Mukoza Belirtileri
- Kurdeşen
- Kaşıntı
- Gözlerde kızarıklık ve sulanma
- Burun akıntısı
- Hapşırık
- Ağız içinde ve boğazda şişlik
Solunum Sistemi Belirtileri
- Nefes darlığı
- Hırıltı
- Öksürük
- Ses kısıklığı
- Boğulma hissi
Sindirim Sistemi Belirtileri
- Mide bulantısı
- Kusma
- İshal
Dolaşım Sistemi Belirtileri
- Tansiyon düşüklüğü
- Baş dönmesi
- Bayılma
- Bilinç kaybı
Alerjik Şok Risk Faktörleri
Alerjik şok, herkeste ortaya çıkabilir. Ancak, bazı kişilerde alerjik şok gelişme riski daha yüksektir. Bu risk faktörleri arasında şunlar yer alır:
- Önceden alerjik şok geçirmiş olmak
- Astım
- Böcek sokmalarına karşı alerji
- Gıda alerjisi
- İlaç alerjisi
- Kontrollü olmayan astım
- Bazı tansiyon ve kalp ilaçları
- Kronik akciğer hastalıkları
- Mastositoz
Alerjik Şok Tedavisi
Alerjik şok, acil müdahale gerektiren bir durumdur. Alerjik şok belirtileri gösteren bir kişiye, adrenalin iğnesi yapılmalıdır. Adrenalin, alerjik şok belirtilerini hızlı bir şekilde azaltır. Alerjik şok geçiren kişi, en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
Adrenalin iğnesi ile birlikte, alerjik şok belirtilerini kontrol altına almak için aşağıdaki önlemler de alınabilir:
- Hastanın başının altına bir yastık koyun ve bacaklarını yukarı kaldırın.
- Hastanın rahat nefes almasını sağlayın.
- Hastanın bilinci yerinde değilse, yan yatırın ve ağzından bir şey gelmesini engelleyin.
- Hastanın sıcak kalmasını sağlayın.
Alerjik Şoktan Korunmak
Alerjik şok, alerjisi olan kişilerin karşılaşabileceği bir risktir. Alerjik şok riskini azaltmak için aşağıdaki önlemler alınabilir:
- Alerjisi olan kişilerin, alerjilerini tetikleyen maddelerden uzak durması gerekir.
- Alerjisi olan kişilerin, alerjisine uygun ilaçları yanında bulundurması gerekir.
- Alerjisi olan kişilerin, adrenalin iğnesi kullanmayı öğrenmesi