Deyimler ve Atasözleri: Anlamları ve Örnekleri
Deyimler ve atasözleri, günlük konuşmalarımızda sıklıkla kullandığımız, mecazi anlamlar taşıyan kalıplaşmış sözlerdir. Bu sözler, yüzyıllar boyunca toplumun deneyimlerini ve bilgeliğini yansıtır. İşte anlamlarıyla birlikte 10 deyim ve 10 atasözü:
Deyimler
- Ayağını yorganına göre uzatmak: İmkanlarına göre yaşamak.
-
Örnek: “Ayağını yorganına göre uzatmazsan, sonradan sıkıntı çekersin.”
-
Ateş olmayan yerden duman çıkmaz: Her söylentide bir gerçek payı vardır.
-
Örnek: “Ateş olmayan yerden duman çıkmaz, o yüzden bu söylentileri ciddiye alıyorum.”
-
Bal tutan parmağını yalar: Risk alan kazanır.
-
Örnek: “Bal tutan parmağını yalar, o yüzden bu işe girmekten çekinme.”
-
Damlaya damlaya göl olur: Küçük çabalar zamanla büyük sonuçlar doğurur.
-
Örnek: “Damlaya damlaya göl olur, bu yüzden düzenli olarak tasarruf yapmaya devam et.”
-
Diken üstünde oturmak: Rahat edememek, huzursuz olmak.
-
Örnek: “Bu sınavdan önce diken üstünde oturuyorum, çok gerginim.”
-
El elin eşeğini türkü çağırarak arar: İnsanlar kendi çıkarları için başkalarını kullanır.
-
Örnek: “El elin eşeğini türkü çağırarak arar, o yüzden kimseye fazla güvenme.”
-
Gözden ırak, gönülden ırak: Uzakta olanlar unutulur.
-
Örnek: “Gözden ırak, gönülden ırak, o yüzden sevdiklerinle sık sık görüşmeye çalış.”
-
İğneyle kuyu kazmak: Zor ve zahmetli bir iş yapmak.
-
Örnek: “Bu projeyi bitirmek için iğneyle kuyu kazmak gibi bir şey.”
-
Kedi ulaşamadığı ciğere mundar der: İnsanlar elde edemedikleri şeyleri değersizleştirir.
-
Örnek: “Kedi ulaşamadığı ciğere mundar der, o yüzden onun sözlerine aldırma.”
-
Yılanın başını küçükken ezmek: Kötülüğün başlangıcında önlem almak.
- Örnek: “Yılanın başını küçükken ezmek gerekir, o yüzden bu sorunu şimdi çözmeye çalışalım.”
Atasözleri
- Akıl yaşta değil baştadır: Bilgelik yaşla değil, deneyimle kazanılır.
-
Örnek: “Akıl yaşta değil baştadır, o yüzden gençlerin de fikirlerine değer ver.”
-
Az çoktur, bereketi vardır: Az ama yeterli olan şey, bereketlidir.
-
Örnek: “Az çoktur, bereketi vardır, o yüzden israf etmemeye çalış.”
-
Bir elin nesi var, iki elin sesi var: Birlikten güç doğar.
-
Örnek: “Bir elin nesi var, iki elin sesi var, o yüzden bu işi birlikte yapalım.”
-
Damlaya damlaya göl olur: Küçük çabalar zamanla büyük sonuçlar doğurur.
-
Örnek: “Damlaya damlaya göl olur, o yüzden düzenli olarak tasarruf yapmaya devam et.”
-
Erken kalkan yol alır: Zamanı iyi değerlendiren başarılı olur.
-
Örnek: “Erken kalkan yol alır, o yüzden sabah erken kalkıp çalışmaya başla.”
-
İnsanı yaşat ki, devlet yaşasın: Halkın refahı devletin gücünü sağlar.
-
Örnek: “İnsanı yaşat ki, devlet yaşasın, o yüzden sosyal yardım programlarına destek ol.”
-
Kötü komşu ev sahibi yapar: Kötü komşular, insanları evlerini terk etmeye zorlayabilir.
-
Örnek: “Kötü komşu ev sahibi yapar, o yüzden komşularınla iyi geçinmeye çalış.”
-
Sabreden derviş muradına ermiş: Sabırlı olanlar sonunda istediklerine ulaşır.
-
Örnek: “Sabreden derviş muradına ermiş, o yüzden bu zorlu süreçte sabırlı ol.”
-
Su akar yolunu bulur: Engeller ne olursa olsun, doğru yol her zaman bulunur.
-
Örnek: “Su akar yolunu bulur, o yüzden bu sorunun bir çözümü mutlaka vardır.”
-
Yalancının mumu yatsıya kadar yanar: Yalanlar geçici olarak gizlenebilir, ancak sonunda ortaya çıkar.
- Örnek: “Yalancının mumu yatsıya kadar yanar, o yüzden dürüst olmaya çalış.”
Faydalı Siteler ve Dosyalar:
- Türk Dil Kurumu Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü
- Atasözleri ve Deyimler Anlamı
- Deyimler ve Atasözleri PDF Dosyası