Türkiye’de Milletvekili Adaylığı Şartları
Türkiye’de milletvekili adaylığı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Milletvekili Seçimi Kanunu hükümlerine göre düzenlenmektedir. Anayasa’nın 84. maddesi uyarınca, otuz yaşını dolduran her Türk, milletvekili seçilebilir. Ancak, bu genel kuralın bazı istisnaları vardır.
Milletvekili seçilme yeterliği
Anayasa’nın 84. maddesi uyarınca, milletvekili seçilme yeterliğine sahip olmak için aşağıdaki şartlar aranır:
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
- Otuz yaşını doldurmuş olmak
- En az ilkokul mezunu olmak
- Taksirli suçlar hariç, ağır hapis veya iki yıldan fazla hapis cezasına hüküm giymemiş olmak
- Affa uğramış olsalar bile zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, gasp, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle hüküm giymemiş olmak
- Anayasa’nın 14. maddesi hükmü uyarınca temel hak ve hürriyetlerinden birini kaybetmiş bulunmamak
Milletvekili seçilme yeterliğinin kaybı
Anayasa’nın 85. maddesi uyarınca, aşağıdaki hallerde milletvekili seçilme yeterliği kaybedilir:
- Milletvekili seçilme yeterliğini kaybeden bir kişi, seçilmiş olsa bile, görevinden çekilmiş sayılır.
Milletvekili adaylığı başvurusu
Milletvekili adaylığı başvurusu, siyasi partilere veya bağımsız olarak yapılabilir. Siyasi partilere aday olmak için, ilgili partinin üyesi olmak gerekir. Bağımsız aday olmak için ise, herhangi bir siyasi partinin üyesi olmamak gerekir.
Milletvekili adaylığı başvurusu, seçimden en az 60 gün önce yapılır. Başvuru, ilçe seçim kuruluna yapılır.
Milletvekili adaylığı başvurusunda istenen belgeler
Milletvekili adaylığı başvurusunda aşağıdaki belgeler istenir:
- Adayın fotoğraflı nüfus cüzdanı örneği
- Adayın öğrenim durumunu gösteren belge
- Adayın askerlik görevini yapmış olduğunu gösteren belge
- Adayın adli sicil belgesi
- Adayın imza beyanı
Milletvekili adaylığı başvurusu değerlendirmesi
Milletvekili adaylığı başvuruları, ilçe seçim kurulu tarafından incelenir. Başvurusu uygun bulunan adayların isimleri, seçimden en az 30 gün önce ilan edilir.
Milletvekili adaylığı başvuru ücreti
2023 yılı için milletvekili adaylığı başvuru ücreti, 30.000 TL’dir. Bu ücret, siyasi partiler tarafından aday gösterilen adaylardan alınır. Bağımsız adaylardan ise başvuru ücreti alınmaz.
Milletvekili adaylığı başvurusu reddedilmesi
Milletvekili adaylığı başvurusu aşağıdaki hallerde reddedilebilir:
- Aday, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip değilse
- Aday, başvuruda istenen belgeleri eksik veya yanlış sunmuşsa
- Aday, başvuruda yalan beyanda bulunmuşsa
Sonuç
Türkiye’de milletvekili adaylığı, Anayasa ve Milletvekili Seçimi Kanunu hükümlerine göre düzenlenmektedir. Milletvekilliği adaylığı başvurusu, siyasi partilere veya bağımsız olarak yapılabilir. Başvuruda istenen belgeler, adaylık için gerekli şartların sağlandığını gösteren belgelerdir. Başvurusu uygun bulunan adayların isimleri, seçimden en az 30 gün önce ilan edilir.