2023 yılında Türkiye’de bağımsız denetime tabi olma şartları
Bağımsız denetim, bir şirketin mali tablolarının ve faaliyet raporunun, bağımsız bir denetmen tarafından, gerçeğe uygunluk ve uygunluk açısından incelenmesi ve raporlanması işlemidir. Bağımsız denetim, şirketlerin mali raporlarının şeffaflığını ve güvenilirliğini artırarak, yatırımcıların, kreditörlerin ve diğer paydaşların karar verme süreçlerine yardımcı olur.
Türkiye’de bağımsız denetime tabi olma şartları, Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve ilgili mevzuat tarafından belirlenmiştir. 2023 yılında geçerli olan bağımsız denetime tabi olma şartları şu şekildedir:
A. Halka açık şirketler
Halka açık şirketler, TTK’nın 339. maddesi uyarınca, her yıl bağımsız denetime tabidir. Halka açık şirketler, sermaye piyasası araçlarını halka arz eden veya halka arz edilmemiş olsa bile, sermaye piyasası mevzuatı uyarınca halka açık sayılan şirketlerdir.
B. Diğer şirketler
Diğer şirketler, TTK’nın 340. maddesi uyarınca, aşağıdaki üç ölçütten en az ikisinin eşik değerlerini art arda iki hesap döneminde aşanlar, bağımsız denetime tabidir:
- Aktif toplamı: 75 milyon TL
- Yıllık net satış hasılatı: 150 milyon TL
- Çalışan sayısı: 150 kişi
Eşik değerlerin hesaplanması
Eşik değerlerin hesaplanması, ilgili hesap döneminin son bilanço tarihine göre yapılır. Aktif toplamı, bilançoda yer alan toplam varlıkları ifade eder. Yıllık net satış hasılatı, bilanço dönemine ait gelir tablosunda yer alan satış hasılatı ile ticari mal ve hizmet maliyetleri arasındaki farktır. Çalışan sayısı, bilanço dönemindeki ortalama çalışan sayısını ifade eder.
Bağımsız denetime tabi olmanın istisnası
TTK’nın 340. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, aşağıdaki şirketler bağımsız denetime tabi değildir:
- Kooperatifler
- Kurumsal olmayan küçük işletmeler
- Küçük ve orta ölçekli işletmeler
Kurumsal olmayan küçük işletmeler, TTK’nın 340. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, aşağıdaki şartları sağlayan şirketlerdir:
- Sermayesi 10 milyon TL’yi aşmayan
- Aktif toplamı 25 milyon TL’yi aşmayan
- Yıllık net satış hasılatı 50 milyon TL’yi aşmayan
Küçük ve orta ölçekli işletmeler, TTK’nın 340. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca, aşağıdaki şartları sağlayan şirketlerdir:
- Sermayesi 50 milyon TL’yi aşmayan
- Aktif toplamı 125 milyon TL’yi aşmayan
- Yıllık net satış hasılatı 250 milyon TL’yi aşmayan
Bağımsız denetimin faydaları
Bağımsız denetim, şirketlerin mali raporlarının şeffaflığını ve güvenilirliğini artırarak, aşağıdaki faydaları sağlar:
- Yatırımcıların, kreditörlerin ve diğer paydaşların karar verme süreçlerine yardımcı olur.
- Şirketlerin finansal performansının ve mali durumunun daha iyi anlaşılmasını sağlar.
- Şirketlerin mali raporlarında hata ve yanılgıların önlenmesine yardımcı olur.
- Şirketlerin mali raporlarının mevzuata uygunluğunu sağlar.
Bağımsız denetimin maliyeti
Bağımsız denetimin maliyeti, şirketin büyüklüğüne, faaliyet alanına ve bağımsız denetim firmasına göre değişmektedir. Ortalama olarak, bağımsız denetimin maliyeti, şirketin yıllık net satış hasılatının %1-2’si civarındadır.
Sonuç
Bağımsız denetim, şirketlerin mali raporlarının şeffaflığını ve güvenilirliğini artırarak, yatırımcıların, kreditörlerin ve diğer paydaşların karar verme süreçlerine yardımcı olan önemli bir süreçtir. Türkiye’de bağımsız denetime tabi olma şartları, TTK ve ilgili mevzuat tarafından belirlenmiştir. 2023 yılında geçerli olan bağımsız denetime tabi olma şartlarına göre, aşağıdaki şirketler bağımsız denetime tabidir:
- Halka açık şirketler
- Diğer şirketlerden, aktif toplamı 75 milyon TL’yi, yıllık net satış hasılatı 150 milyon TL’yi veya çalışan sayısı 150 kişiyi aşanlar
Bağımb