Septik şok nedir?
Septik şok, vücudun enfeksiyona karşı verdiği anormal bağışıklık tepkisinin neden olduğu, yaşamı tehdit eden bir durumdur. Enfeksiyona yanıt olarak vücudun ürettiği kimyasallar, kan dolaşımını bozarak organlara ve dokulara yeterli oksijen ve besin taşınmasını engeller. Bu da organ yetmezliğine ve ölüme yol açabilir.
Septik şok nasıl oluşur?
Septik şok, herhangi bir enfeksiyonun sonucu olarak ortaya çıkabilir. En sık görülen enfeksiyon nedenleri şunlardır:
- Akciğer enfeksiyonları (pnömoni, bronşit)
- Böbrek enfeksiyonları (pyelonefrit)
- Karaciğer enfeksiyonları (hepatit)
- Kan enfeksiyonları (bakteriyel endokardit, sepsis)
- Yara enfeksiyonları
- Cerrahi sonrası enfeksiyonlar
- İmmün yetmezliği olan kişilerde görülen enfeksiyonlar
Enfeksiyona neden olan mikroorganizmalar, vücudun bağışıklık sistemini uyararak sitokin adı verilen kimyasalların salınmasına neden olur. Sitokinler, iltihaplanmayı ve bağışıklık tepkisini tetikler. Ancak bazı durumlarda, sitokinlerin üretimi kontrolden çıkarak organlara ve dokulara zarar verebilir. Bu durum, septik şoka yol açar.
Septik şok belirtileri nelerdir?
Septik şok, genellikle enfeksiyonun ilk 24 saati içinde ortaya çıkar. Belirtiler, enfeksiyonun nedenine ve şiddetine göre değişebilir. Ancak septik şok belirtileri genellikle şunlardır:
- Yüksek ateş (38 °C’nin üzerinde)
- Titreme
- Soğuk ve nemli cilt
- Hızlı ve düzensiz kalp atışı
- Nefes darlığı
- Baş ağrısı
- Bulantı ve kusma
- Şok
Septik şok nasıl teşhis edilir?
Septik şok tanısı, hastanın klinik bulguları ve laboratuvar testleri ile konulur. Laboratuvar testlerinde genellikle şunlar görülür:
- Yüksek beyaz kan hücre sayısı
- Düşük kan basıncı
- Yüksek kan şekeri
- Yüksek laktat seviyeleri
- Düşük oksijen seviyeleri
Septik şok nasıl tedavi edilir?
Septik şok tedavisi, enfeksiyonun kaynağına yönelik olarak antibiyotik tedavisi ve septik şok tedavisinden oluşur.
Septik şok tedavisinde kullanılan antibiyotikler, enfeksiyona neden olan mikroorganizmaya göre seçilir. Antibiyotikler, genellikle intravenöz (damardan) olarak verilir.
Septik şok tedavisinde kullanılan diğer ilaçlar şunlardır:
- Dopamin, noradrenalin gibi vazopressörler, kan basıncını yükseltmek için kullanılır.
- Kortikosteroidler, iltihabı azaltmak için kullanılır.
- Trombosit konsantresi, kanın pıhtılaşmasını sağlamak için kullanılır.
Septik şok tedavisi, genellikle yoğun bakım ünitesinde yapılır. Hasta, yaşam destek sistemlerine bağlanarak yakından takip edilir.
Septik şoktan korunmak için neler yapılabilir?
Septik şok, enfeksiyonların önlenmesi ile önlenebilir. Enfeksiyonlardan korunmak için şunlara dikkat edilebilir:
- El hijyeni kurallarına uymak
- Aşı yaptırmak
- Yaraları temiz ve kapalı tutmak
- Bağışıklık sistemini güçlendirmek
Septik şok riski yüksek olan kişiler
- 65 yaş üstü kişiler
- İmmün yetmezliği olan kişiler
- Diyabetli kişiler
- Kronik kalp hastalığı olan kişiler
- Kronik böbrek hastalığı olan kişiler
- Kronik karaciğer hastalığı olan kişiler
- Kanser hastaları
Septik şok, erken tanı ve tedavi ile önlenebilir veya tedavi edilebilir. Ancak septik şok, ölüm riski yüksek olan ciddi bir durumdur.