Elektrokonvülsif Terapi (EKT) Nedir?
Elektrokonvülsif terapi (EKT), beyine elektrik akımı verilerek suni epilepsi nöbeti oluşturulmasına dayanan bir psikiyatri tedavi yöntemidir. EKT, depresyon, bipolar bozukluk, psikoz, şizofreni, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ve bazı kişilik bozuklukları gibi çeşitli psikiyatrik bozuklukların tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir.
EKT’nin nasıl çalıştığı tam olarak bilinmemekle birlikte, nörotransmitter seviyelerini düzenlemeye ve beynin elektriksel aktivitesini değiştirmeye yardımcı olduğu düşünülmektedir. EKT, özellikle diğer tedavilere yanıt vermeyen veya tolere etmeyen hastalarda etkili olabilir.
EKT’nin Uygulanması
EKT, anestezi ve sedasyon altında uygulanan bir işlemdir. Hasta, bir anestezi uzmanı tarafından genel anestezi altına alınır ve ardından beynin iki tarafına elektrotlar yerleştirilir. Elektrotlar, beyne kısa süreli (1-2 saniye) ve düşük doz (80-130 volt) elektrik akımı verir. Bu, hastada epilepsi nöbeti oluşmasına neden olur.
EKT seansı genellikle 30-45 dakika sürer. Seans sonrasında hasta, bir süre uyanmakta zorlanabilir. Bu durum, genellikle 1-2 saat içinde geçer.
EKT’nin Etkileri
EKT, genellikle 6-12 seanslık bir tedavi programı şeklinde uygulanır. Tedavi, haftada 2-3 kez olmak üzere yapılır. EKT’nin etkisi, genellikle ilk seanstan itibaren görülür ve tedavinin tamamlanmasından sonra birkaç ay devam eder.
EKT, depresyon tedavisinde oldukça etkili bir tedavi yöntemidir. EKT alan depresyon hastalarının yaklaşık %70-80’inde, tedaviden sonra önemli bir iyileşme görülür. EKT, bipolar bozukluk, psikoz, şizofreni, OKB ve bazı kişilik bozuklukları gibi diğer psikiyatrik bozuklukların tedavisinde de etkili olabilir.
EKT’nin Yan Etkileri
EKT’nin bazı yan etkileri olabilir. Bu yan etkiler genellikle hafiftir ve geçicidir. EKT’nin en yaygın yan etkileri şunlardır:
- Baş ağrısı
- Kas ağrısı
- Unutkanlık
- Baş dönmesi
- Bulantı
- Kusma
EKT’nin daha ciddi yan etkileri ise şunlardır:
- Kalp ritim bozuklukları
- Beyin hasarı
- Ölüm
EKT’nin ciddi yan etkileri oldukça nadirdir.
EKT’nin Riskleri
EKT’nin riskleri, hastanın genel sağlık durumuna ve uygulanan tedavi protokolüne göre değişebilir. EKT’nin riskleri şunlardır:
- Kalp hastalığı, epilepsi veya diğer kronik hastalıkları olan hastalarda EKT’nin riski artabilir.
- EKT’nin hamile kadınlarda kullanımı güvenli değildir.
- EKT’nin emziren kadınlarda kullanımı konusunda sınırlı bilgi bulunmaktadır.
EKT’nin Uygulanmasına Karar Verme
EKT, ciddi psikiyatrik bozuklukların tedavisinde etkili bir tedavi yöntemidir. Ancak, EKT’nin riskleri de göz önünde bulundurulmalıdır. EKT’nin uygulanmasına karar vermeden önce, hastanın durumu ve tedavinin potansiyel yararları ve riskleri dikkatlice değerlendirilmelidir.
EKT’ye İlişkin Araştırmalar
EKT’ye ilişkin araştırmalar devam etmektedir. EKT’nin etkisini ve yan etkilerini daha iyi anlamak için yapılan araştırmalar, EKT’nin daha güvenli ve etkili bir tedavi yöntemi haline gelmesine yardımcı olabilir.
EKT’nin Kullanıldığı Durumlar
EKT, aşağıdaki durumlarda kullanılabilir:
- Depresyon
- Bipolar bozukluk
- Psikoz
- Şizofreni
- Obsesif kompulsif bozukluk (OKB)
- Bazı kişilik bozuklukları
EKT’nin Uygulanmasına Karar Vermek İçin Yapılması Gerekenler
EKT’nin uygulanmasına karar vermeden önce, hastanın durumu ve tedavinin potansiyel yararları ve riskleri dikkatlice değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme, hastanın psikiyatri uzmanı ve anestezi uzmanı ile birlikte yapılması önemlidir.
EKT’ye İlişkin Bilgi Edinmek İçin Kaynaklar
- Türk Psikiyatri Derneği
- Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
- Amerikan Psikiyatri Birliği (APA)
EKT’nin Uygulandığı Hastaneler
Türkiye’de EKT’nin uygulandığı birçok hastane bulunmaktadır. EKT’nin uygulandığı hastaneleri, hastanın psikiya