Toksik Şok Sendromu (TSS)
Toksik şok sendromu (TSS), Staphylococcus aureus (S. aureus) ve Streptococcus pyogenes (grup A streptokok) bakterilerinin ürettiği toksinler tarafından meydana gelen, hayatı tehdit edebilecek ciddi bir enfeksiyondur.
TSS’nin Nedenleri
TSS’ye neden olan toksinler, bakterilerin enfeksiyon bölgelerinde ürettiği ve kana karışan proteinlerdir. Bu proteinler, vücudun çeşitli organlarına zarar vererek TSS’nin belirtilerine neden olur.
TSS’ye neden olan bakteriler, normalde insan vücudunda bulunan ve genellikle herhangi bir soruna yol açmayan bakterilerdir. TSS, bu bakterilerin ürettiği toksinlerin kana karışması sonucu ortaya çıkar.
TSS’ye neden olan bakteriler, çeşitli yollarla kana karışabilir. En yaygın TSS nedenleri şunlardır:
- Menstrüel TSS: Bu tür TSS, genellikle menstruasyon sırasında veya sonrasında tampon veya pedler yoluyla vajinaya giren S. aureus bakterisinin ürettiği toksinler tarafından meydana gelir.
- Yara TSS: Bu tür TSS, ciltte veya mukoza zarlarında oluşan bir kesik, yanık veya başka bir yaralanma yoluyla kana giren S. aureus bakterisinin ürettiği toksinler tarafından meydana gelir.
- Diğer TSS: TSS, nadir durumlarda, S. aureus bakterisinin ürettiği toksinler tarafından diğer yollarla da meydana gelebilir. Örneğin, S. aureus bakterisi içeren bir implant veya cihazın vücuda yerleştirilmesi, TSS’ye neden olabilir.
TSS’nin Belirtileri
TSS’nin belirtileri, enfeksiyonun nedenine ve vücudun hangi organlarını etkilediğine bağlı olarak değişebilir. TSS’nin en yaygın belirtileri şunlardır:
- Ani ateş: TSS’nin en yaygın belirtisi, 39 derece veya daha yüksek ateştir.
- Döküntü: TSS’nin tipik belirtilerinden biri, kırmızı, pürüzsüz ve parlak bir döküntüdür. Bu döküntü, genellikle vücudun gövdesinde, kollarında ve bacaklarında görülür.
- Hipotansiyon: TSS, kan basıncının düşmesine (hipotansiyon) neden olabilir. Bu durum, baş dönmesi, bayılma ve diğer semptomlara yol açabilir.
- Diğer belirtiler: TSS’nin diğer belirtileri arasında şunlar yer alabilir:
- Kusma
- İshal
- Baş ağrısı
- Kas ağrısı
- Yorgunluk
- Soluk cilt
- Hızlı nabız
- Bilinç kaybı
TSS’nin Tanısı
TSS’nin tanısı, hastanın belirtileri ve geçmişi temelinde yapılır. TSS’nin teşhisi için genellikle aşağıdaki testler yapılır:
- Kan testleri: Kan testleri, enfeksiyonun varlığını ve nedenini belirlemeye yardımcı olur.
- Cilt testleri: Cilt testleri, döküntünün TSS’den kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemeye yardımcı olur.
TSS’nin Tedavisi
TSS’nin tedavisi, enfeksiyonun nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişir. TSS’nin tedavisinde genellikle aşağıdaki yöntemler kullanılır:
- Antibiyotikler: TSS’ye neden olan bakterileri öldürmek için antibiyotikler kullanılır.
- Steroidler: Steroidler, vücudun enfeksiyona verdiği tepkiyi azaltmaya yardımcı olur.
- Sıvı tedavisi: TSS’ye bağlı olarak oluşan sıvı kaybını önlemek için sıvı tedavisi verilir.
TSS’nin tedavisi, genellikle hastanede yapılır. TSS’nin erken tedavisi, ölüm riskini azaltmaya yardımcı olur.
TSS’nin Önlenmesi
TSS’nin önlenmesi için aşağıdaki önlemler alınabilir:
- Menstrüel TSS’yi önlemek için:
- Tampon veya pedleri 4 saatten fazla kullanmayınız.
- Tamponları doğru şekilde değiştiriniz.
- Tamponları kullanmadan önce ellerinizi yıkayınız.
- Yara TSS’yi önlemek için:
- Yaraları temiz ve kapalı tutunuz.
- Yaraları enfeksiyondan korumak için antibiyotik kremler veya merhemler kullanınız.
- Diğer TSS’yi önlemek için:
- S. aureus bakterisinin yayılmasını önlemek için ellerinizi sık sık yıkayınız.
- S. aureus bakterisini içerebilecek herhangi bir yaralanma veya enfeksiyonu derhal tedavi ettiriniz.
TSS’nin Komplikasyonları
TSS, tedavi edilmezse ölümcül olabilir. TSS’nin olası komplikasyonları şunlardır