Anafilaksi nedir?
Anafilaksi, vücudun alerjik bir maddeye karşı aşırı tepki vermesi sonucu ortaya çıkan, yaşamı tehdit eden bir tıbbi acil durumdur. Bu reaksiyon, bağışıklık sisteminin alerjenle temas ettiği anda veya birkaç dakika içinde gelişebilir.
Anafilaksi, cilt, solunum sistemi, kalp ve sindirim sistemi gibi vücudun birçok sistemini etkileyebilir. En yaygın belirtileri şunlardır:
- Cilt döküntüsü, kızarıklık, kaşıntı
- Öksürük, hırıltı, nefes almada zorluk
- Mide bulantısı, kusma, ishal
- Tansiyon düşüklüğü, çarpıntı
- Baş dönmesi, bayılma
Anafilaksi, hızlı bir şekilde tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Bu nedenle, anafilaksi riski taşıyan kişilerin, acil durumlarda kullanabilecekleri bir epinefrin (adrenalin) iğnesi bulundurmaları önemlidir.
Anafilaksi belirtileri nelerdir?
Anafilaksi belirtileri, alerjenle temasın ardından birkaç saniye veya birkaç dakika içinde ortaya çıkabilir. Bu belirtiler, hafiften şiddetliye kadar değişebilir.
Cilt belirtileri:
- Kaşıntı
- Kızarıklık
- Ödem (şişme)
- Kurdeşen
- Deri döküntüsü
Solunum sistemi belirtileri:
- Öksürük
- Hırıltı
- Nefes almada zorluk
- Nefessiz kalma
Kalp belirtileri:
- Tansiyon düşüklüğü
- Çarpıntı
- Kalp krizi
Sindirim sistemi belirtileri:
- Mide bulantısı
- Kusma
- İshal
Diğer belirtiler:
- Baş dönmesi
- Bayılma
- Bilinç kaybı
Anafilaksi neden olur?
Anafilaksi, vücudun alerjenlere karşı verdiği aşırı tepki sonucu ortaya çıkar. Alerjenler, besin maddeleri, böcek sokmaları, ilaçlar, hayvan tüyleri, polen gibi çeşitli maddeler olabilir.
Bağışıklık sistemi, vücudu yabancı maddelerden korumak için çalışır. Alerjenler, bağışıklık sistemi tarafından yabancı madde olarak algılandığında, bağışıklık sistemi bu maddelere karşı antikorlar üretir. Bu antikorlar, alerjenle tekrar karşılaşıldığında, vücutta histamine ve diğer kimyasalların salınmasına neden olur. Bu kimyasallar, anafilaksi belirtilerine neden olur.
Anafilaksi risk faktörleri nelerdir?
Aşağıdaki faktörler, anafilaksi riskini artırabilir:
- Alerji öyküsü
- Ailede anafilaksi öyküsü
- Besin alerjileri (yer fıstığı, balık, kabuklu deniz ürünleri, süt, yumurta)
- Arı sokması alerjisi
- İlaç alerjileri
- Astım
Anafilaksi nasıl teşhis edilir?
Anafilaksi tanısı, hastanın belirtileri ve geçmişi dikkate alınarak konulur. Doktor, hastanın şikâyetlerini, alerji öyküsünü ve alerjenle temasın olup olmadığını soracaktır. Ayrıca, hastanın fiziksel muayenesini yapacaktır.
Anafilaksi şüphesi varsa, doktor kan testleri ve diğer testler isteyebilir. Bu testler, anafilaksi belirtilerine neden olan alerjenin belirlenmesine yardımcı olabilir.
Anafilaksi nasıl tedavi edilir?
Anafilaksi, acil bir tıbbi durumdur ve derhal tedavi edilmesi gerekir. Anafilaksi tedavisinde, öncelikle hastanın alerjenle teması kesilmelidir. Ardından, hastaya epinefrin (adrenalin) iğnesi uygulanır. Epinefrin, anafilaksi belirtilerini hızlı bir şekilde hafifletmeye yardımcı olur.
Hastanın durumuna göre, aşağıdaki tedaviler de uygulanabilir:
- Oksijen tedavisi
- Sıvı tedavisi
- Antihistaminikler
- Kortikosteroidler
Anafilaksiden korunma yolları nelerdir?
Anafilaksiden korunmanın en iyi yolu, alerjik maddelerden uzak durmaktır. Alerjik maddelerden uzak durmak mümkün değilse, bu maddelere maruz kalma riskini azaltmak için önlemler alınabilir.
Alerjik maddelerden uzak durmak için alınabilecek önlemler şunlardır:
- Besin alerjisi olan kişiler, alerjik olduğu besinleri tüketmemelidir.
- Arı sokması alerjisi olan kişiler, arıların yoğun olduğu yerlerde bulunmamalıdır.
- İlaç a