Yapı Denetim Nedir?
Yapı denetim, yapının ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılmasını, depreme ve diğer doğal afetlere karşı dayanıklılığını, yapım tekniğine ve şartnamelere uygunluğunu, projede belirtilen fonksiyonları yerine getirmesini, estetik ve mimari açıdan kusursuz olmasını sağlamak amacıyla yapılan kontrol ve gözetim faaliyetleridir.
Yapı denetimi, yapının yapım aşamasında, projeye ve ilgili mevzuata uygunluğunun kontrol edilmesi, yapının yapım şartlarının mevzuata uygunluğunun sağlanması, yapının yapım sürecinin mevzuata uygun olarak yürütülmesi, yapının yapım aşamasında ortaya çıkan sorunların zamanında tespit edilmesi ve giderilmesi, yapının yapım aşamasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümü gibi faaliyetleri kapsamaktadır.
Yapı denetimi, yapının kalitesini, güvenliğini ve dayanıklılığını artırarak, yapıların olası afetlerden zarar görmesini önlemeye yardımcı olmaktadır. Ayrıca, yapı denetimi, yapı maliyetlerinin düşürülmesine ve yapıların daha kısa sürede tamamlanmasına da katkı sağlamaktadır.
Yapı Denetim Sistemi
Türkiye’de yapı denetim sistemi, 2003 yılında yürürlüğe giren 4708 sayılı Yapı Denetimi Kanunu ile kurulmuştur. Bu kanuna göre, Türkiye’de inşaatı öngörülen bütün yapılarda yapı denetimi yapılması zorunludur.
Yapı denetim sisteminde, yapı denetimi kuruluşları, yapı denetim görevlileri ve yapı denetim komisyonları olmak üzere üç temel unsur bulunmaktadır.
Yapı Denetim Kuruluşları
Yapı denetim kuruluşları, yapı denetim hizmetlerini sunan özel hukuk tüzel kişileridir. Yapı denetim kuruluşları, yapı denetim izin belgesi almak için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na başvururlar. Bakanlık, yapı denetim kuruluşlarının başvurularını değerlendirerek, uygun olan kuruluşlara yapı denetim izin belgesi verir.
Yapı Denetim Görevlileri
Yapı denetim görevlileri, yapı denetim hizmetlerini yürüten mühendis, mimar ve teknik elemanlardır. Yapı denetim görevlileri, yapı denetim kuruluşları tarafından görevlendirilirler.
Yapı denetim görevlilerinin görev ve yetkileri şunlardır:
- Yapının ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılmasını kontrol etmek
- Yapının depreme ve diğer doğal afetlere karşı dayanıklılığını kontrol etmek
- Yapının yapım tekniğine ve şartnamelere uygunluğunu kontrol etmek
- Projede belirtilen fonksiyonları yerine getirmesini kontrol etmek
- Estetik ve mimari açıdan kusursuz olmasını kontrol etmek
- Yapının yapım aşamasında ortaya çıkan sorunları zamanında tespit etmek ve gidermek
- Yapının yapım aşamasında ortaya çıkan uyuşmazlıkları çözüme kavuşturmak
Yapı Denetim Komisyonları
Yapı denetim komisyonları, yapı denetim hizmetlerinin kalitesini ve etkinliğini denetlemek amacıyla oluşturulmuş kurullardır. Yapı denetim komisyonları, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından görevlendirilen mühendis, mimar ve hukukçulardan oluşur.
Yapı denetim komisyonlarının görev ve yetkileri şunlardır:
- Yapı denetim kuruluşlarının ve yapı denetim görevlilerinin çalışmalarını denetlemek
- Yapı denetim kuruluşlarının ve yapı denetim görevlilerinin faaliyetlerine ilişkin şikayetleri değerlendirmek
- Yapı denetim kuruluşlarının ve yapı denetim görevlilerinin faaliyetlerine ilişkin gerekli yaptırımları uygulamak
Yapı Denetim Sorgulama
Yapı denetim sorgulama, yapı denetim kuruluşları, yapı denetim görevlileri ve yapı denetim komisyonları hakkında bilgi edinmek için yapılan işlemdir. Yapı denetim sorgulama, e-Devlet Kapısı üzerinden yapılabilmektedir.
E-Devlet Kapısı üzerinden yapı denetim sorgulama yapmak için şu adımları takip edebilirsiniz:
- e-Devlet Kapısı’na giriş yapın.
- “E-Hizmetler” sekmesine tıklayın.
- “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı” hizmetler listesinden “Yapı Denetim Sorgulama” hizmetini seçin.
- Sorgulama yapmak istediğiniz yapının tapu bilgilerini veya yapı ruhsat numarasını girin.
- “Sorgula” butonuna tıklayın.
Yapı denetim sorgulama işlemi sonucunda, ilgili yapı denetim kuruluşu, yapı denetim görevlisi veya yapı denetim komisyonu hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Yapı Denetim Sisteminin Amaçları
Yapı denetim sisteminin temel amaçları şunlardır:
- Yapıların kalitesini, güvenliğini ve dayanıklılığını artırmak
- Yapıların olası afetlerden zarar görmesini önlemek
- Yapı maliyetlerini düşürmek
- Yapıların daha kısa sürede tamamlanmasını sağlamak
**Yapı Denetim